ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ & ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΕ ΤΗ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ «παĩς»

Τι είναι οι διαταραχές επικοινωνίας ;

Οι διαταραχές επικοινωνίας αυτιστικού φάσματος είναι μία ομπρέλα από αναπτυξιακές διαταραχές που αφορούν το 1-2% των παιδιών και η εμφάνιση τους δεν σχετίζεται με την φυλή ή το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο της οικογένειας , έχουν παρατηρηθεί όμως συχνότερα στα αγόρια από ότι στα κορίτσια.

Παρά το γεγονός ότι η ακριβής αιτία έως σήμερα δεν είναι σαφής, με την πρόοδο της γενετικής και των απεικονιστικών μεθόδων του εγκεφάλου , έχουν εντοπιστεί αρκετές  γονιδιακές μεταλλάξεις που είτε υπάρχουν στην οικογένεια είτε πρωτοεμφανίζονται στο παιδί, όπως και ανατομικές διαφορές του εγκεφάλου αυτών των παιδιών (μειωμένος όγκος μεσολοβίου, παθολογική λευκή ουσία κλπ) , ενώ έχουν ενοχοποιηθεί ταυτόχρονα και περιβαλλοντικές αιτίες όπως π.χ. το στρες, η προωρότητα και οι επιπλοκές της κύησης.

Τα παιδιά αυτά επεξεργάζονται τα αισθητηριακά δεδομένα στον εγκέφαλό τους με διαφορετικό τρόπο από τα άλλα παιδιά. Έτσι ανάλογα με τον τρόπο της επεξεργασίας εμφανίζουν δυσκολίες με διαφορετική βαρύτητα. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι ακόμα και παιδιά της ίδιας οικογένειας με την ίδια διαγνωσμένη γενετική παραλλαγή μπορεί να έχουν διαφορετικά συμπτώματα και διαφορετική εικόνα.

Πότε θα ανησυχήσω ως γονιός;

Είναι γνωστό ότι οι επικοινωνιακές ικανότητες ενός παιδιού εξελίσσονται και εμπλουτίζονται ποιοτικά και ποσοτικά με ταχύτατο ρυθμό τα πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Επίσης είναι γνωστό ότι ο ρυθμός εξέλιξης είναι διαφορετικός σε κάθε παιδί Είναι πιθανό δηλαδή ένα φυσιολογικό παιδί να μην έχει ακόμα κατακτήσει πλήρως τις επικοινωνιακές δεξιότητες για την ηλικία του.

Πότε όμως αυτή η καθυστέρηση είναι μέσα σε φυσιολογικά πλαίσια και πότε θα πρέπει να προβληματίσει τον γονιό ότι το παιδί του πιθανόν να παρουσιάζει διαταραχές επικοινωνίας ώστε να απευθυνθεί έγκαιρα στον παιδίατρο του;
 

• Δυσκολεύεται να εστιάσει και να κρατήσει το βλέμμα του στο δικό σας, δεν έχει δηλαδή βλεμματική επαφή ή το έκανε και ξαφνικά σταμάτησε να το κάνει!
• Δεν ανταποκρίνεται όταν το φωνάζετε με το όνομα του μέχρι να γίνει 9 μηνών
• Δεν εμφανίζει εκφράσεις προσώπου όπως ευτυχία, λύπη, θυμό και έκπληξη μέχρι να φτάσει τους 9 μήνες
• Δεν συμμετέχει σε απλά διαδραστικά παιχνίδια, όπως παλαμάκια μέχρι την ηλικία των 12 μηνών 
• Χρησιμοποιεί ελάχιστες ή καθόλου χειρονομίες μέχρι την ηλικία των 12 μηνών (για παράδειγμα, μη κουνώντας αντίο)
• Δεν μοιράζεται τα ενδιαφέροντα του με άλλα άτομα μέχρι την ηλικία των 15 μηνών (για παράδειγμα, δείχνοντάς τους ένα αντικείμενο που τους αρέσει)
• Δεν δείχνει σε κάτι ενδιαφέρον μέχρι να φτάσει τους 18 μήνες
• Δεν αντιλαμβάνεται πότε άλλα άτομα πληγώνονται ή αναστατώνονται όταν φτάσει τους 24 μήνες (2 ετών)
• Δεν παίζει με άλλα παιδιά μέχρι να φτάσει τους 36 μήνες (3 ετών)
• Δεν παίζει παιχνίδι ρόλων πχ σαν δάσκαλος ή υπερ-ήρωας μέχρι να φτάσει τους 48 μήνες (4 ετών)
• Δεν τραγουδά, χορεύει ή παίζει για εσάς μέχρι να συμπληρώσει τους 60 μήνες (5 ετών)

Τι είναι η δοκιμασία «παĩς»

Είναι το πρώτο σταθμισμένο ψυχομετρικό εργαλείο για την ΠΡΏΙΜΗ ανίχνευση διαταραχών αυτιστικού φάσματος στον ελληνικό πληθυσμό. Δημιουργήθηκε από τη Μονάδα Αναπτυξιακής Παιδιατρικής της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ανιχνεύει διαταραχές επικοινωνίας αυτιστικού φάσματος:
 

• Πρώιμα, έγκαιρα και έγκυρα
   
• Σε παιδιά μικρής ηλικίας (από 18 μηνών έως 4 ετών)
   
• Με ασφαλή και αντικειμενικό τρόπο
   
• Με φιλικό και ευχάριστο τρόπο για το παιδί

Η προγνωστική Αξία της Δοκιμασίας «παĩς» είναι πολύ σημαντική γιατί;
Είναι έγκυρη και αξιόπιστη: Όταν ένα παιδί έχει ανιχνευθεί από τη δοκιμασία ότι εμφανίζει διαταραχές επικοινωνίας αυτιστικού φάσματος, η πιθανότητα να είναι πράγματι έτσι είναι 93.5%.

Αντίθετα η πιθανότητα ένα παιδί να εμφανίζει διαταραχές επικοινωνίας αυτιστικού φάσματος όταν δεν έχει ανιχνευθεί θετικά από τη δοκιμασία είναι μόλις 3.1%.

Αυτό σημαίνει ότι είναι σχεδόν 30 φορές μεγαλύτερη η πιθανότητα ένα παιδί να έχει ανιχνευθεί θετικά παρά αρνητικά, με αποτέλεσμα να μην ανησυχεί άδικα τους γονείς χωρίς να υπάρχει λόγος!

Είναι καθοριστική για την πρώιμη παρέμβαση και θετική έκβαση: Ο εγκέφαλος είναι ένα εύπλαστο όργανο που αναπτύσσεται και εξελίσσεται ταχύτατα , με καθοριστικό ρόλο στην ψυχοσυναισθηματική εξέλιξη του παιδιού , ιδιαίτερα τα πρώτα 2-3 χρόνια της ζωής.

Η έγκαιρη λοιπόν διάγνωση αναπτυξιακών διαταραχών σε αυτήν την πρώιμη ηλικία, οδηγεί στην πρώιμη παρέμβαση, γεγονός που αλλάζει την πρόγνωση τους και οδηγεί σε καλύτερη έκβαση ή και σε πλήρη αποκατάσταση στο 30-40% των περιπτώσεων.

Η δοκιμασία «παĩς» γίνεται στο Ιατρείο της Παιδιάτρου κάθε Τετάρτη Πρωί ,κατόπιν ραντεβού.